Rusiya-Ukrayna münaqişəsi, iqtisadiyyatın stimullaşdırılması, güclü post-pandemiya tələbi və davam edən logistik məhdudiyyətlər də daxil olmaqla faktorlar son aylarda tədarük zəncirlərinə böyük təzyiq göstərərək metallar və mineral mallar üçün çoxsaylı qiymət rekordlarına səbəb olub. Metallar və mineral əmtəə qiymətlərində davam edən artım geosiyasi gərginliyin artması ilə birlikdə uzunmüddətli bazar dəyişikliklərinə səbəb ola bilər. WoodMac beynəlxalq konsaltinq şirkətinin vitse-prezidenti Robin Qriffin bildirib ki, Rusiyada istehsal uzun müddət dayansa belə, qiymətlər və istehsal xərclərindəki böyük fərq sonsuza qədər davam etməyəcək.
“Mövcud mədənçıxarma şirkətlərinin nominal mənfəətinə nəzər saldıqda, mənfəət marjalarının tarixi normalardan xeyli yuxarı olduğu halda qiymətlərdə və istehsal xərclərində bu cür böyük fərqlərin qeyri-müəyyən müddətə davam etməsi ehtimalı azdır. Bundan əlavə, regional və məhsulun qiymət münasibətlərindəki pozulmalar da qiymət kövrəkliyini göstərir. Məsələn, Asiya polad qiymətləri sabit olaraq qalır, dəmir filizi və metallurgiya kömür qiymətləri isə polad istehsalı xərclərinə təsir göstərdiyi üçün uyğunsuzdur."
Artan Qiymətlər İnvestisiya Qeyri-müəyyənliyi Alternativ Enerji və Texnologiyalar Axtarılır
Münaqişə, şübhəsiz ki, bəzi əmtəə bazarlarında silinməz iz buraxacaq. Hələlik Rusiya ticarətinin bir hissəsi Avropadan Çin və Hindistana yönəldilir ki, bu da uzunmüddətli proses ola bilər, halbuki Qərbin Rusiyanın metal və mədən sənayesində iştirakı aşağı səviyyədədir. Geosiyasi amilləri nəzərə almasaq belə, qiymət şokunun özü dəyişmək potensialına malik olacaq.
Birincisi, qiymətlərin artması kapital xərcləri ilə bağlı qeyri-müəyyənliyə səbəb ola bilər. Metal və mineral qiymətlərindəki cari artım bir çox şirkətləri genişlənməyə sərmayə qoymağa sövq etsə də, qiymət artımının uyğunsuzluğu investorların xərclərini qeyri-müəyyən edəcək. "Əslində, həddindən artıq dəyişkənlik əks təsir göstərə bilər, çünki investorlar qərarları şərtlər yaxşılaşana qədər gecikdirirlər" dedi WoodMac.
İkincisi, qlobal enerji keçidi, xüsusilə də termal kömürün alternativ yanacağa keçidi aydındır. Qiymətlər yüksək qalsa, alternativ texnologiyalar, həmçinin hidrogen əsaslı birbaşa azaldılmış dəmir kimi aşağı karbonlu texnologiyaların erkən ortaya çıxması da daxil olmaqla, elektrik və polad sənayesində nüfuzu sürətləndirə bilər.
Litium-ion batareyaları üçün xammalın yüksək qiymətləri istehsalçıları litium dəmir fosfat kimi alternativ kimyalara müraciət etməyə sövq etdiyindən, batareya metallarında, batareya kimyasında rəqabət də güclənəcək. “Yüksək enerji qiymətləri qlobal istehlak üçün bir sıra risklər yaradır ki, bu da metallara və mineral mallara olan tələbata təsir göstərə bilər”.
Mina inflyasiyası yüksəlir
Əlavə olaraq, yüksək qiymətlər diqqəti xərclərin məhdudlaşdırılmasından və artan giriş xərclərindən uzaqlaşdırdığı üçün mədən inflyasiyası yüksəlir. “Bütün hasilat məhsullarında olduğu kimi, daha yüksək əmək, dizel və elektrik enerjisi xərcləri öz təsirini göstərdi. Bəzi oyunçular özəl olaraq rekord yüksək qiymət inflyasiyasını proqnozlaşdırırlar.”
Qiymət indeksləri də təzyiq altındadır. LME-nin nikel ticarətini dayandırmaq və tamamlanmış ticarəti ləğv etmək qərarı birja istifadəçilərinin ürəyini titrədi.
Göndərmə vaxtı: 24 may 2022-ci il